De Enphase Q‑Relay 3‑fase is in 2025 de standaard voor fysieke netontkoppeling bij Nederlandse driefasige Enphase‑zonne‑energiesystemen. Dit DIN‑rail apparaat met ingebouwde contactoren detecteert spannings- en frequentieafwijkingen van het elektriciteitsnet en verbreekt in zo’n situatie direct de verbinding tussen de Enphase micro‑omvormers en het net. Zodra de netkwaliteit zich binnen de geldende normen herstelt, schakelt het Q‑Relay automatisch weer in. Het voldoet aan de Nederlandse netcode en normeringen als VDE V 0126‑1‑1 en is daarmee verplicht bij systemen die aan de mechanische ontkoppelingsplicht moeten voldoen. In dit artikel krijg je antwoord op de meest gestelde vragen over de netbeveiliging, werking en installatie van de Enphase Q‑Relay 3‑fase.
Wat is de functie van de Enphase Q‑Relay 3‑fase in een zonne‑energiesysteem?
De functie van de Enphase Q‑Relay 3‑fase is het uitvoeren van een mechanische ontkoppeling tussen de Enphase micro‑omvormers en het elektriciteitsnet bij afwijkende netcondities. Deze afwijkingen kunnen bestaan uit overspanning, onderspanning, te hoge of te lage frequentie, of netuitval. Het apparaat voorkomt dat er ongewenste teruglevering naar het net plaatsvindt en draagt zo bij aan zowel de veiligheid van monteurs als de netstabiliteit.
Hoe werkt de netbeveiliging van de Enphase Q‑Relay 3‑fase?
De netbeveiliging werkt door constante meting van spanningsniveaus en frequentie op alle fasen via het gekoppelde Enphase Envoy‑S systeem. Bij detectie van afwijkingen stuurt de Envoy‑S een signaal naar de Q‑Relay om de ingebouwde contactoren te openen.
Welke spannings- en frequentiegrenzen hanteert de Q‑Relay 3‑fase?
De grenzen zijn conform de Nederlandse Netcode elektriciteit en VDE V 0126-1-1, zoals:
- Nominale spanning: 230/400 V ± 10%
- Netfrequentie: 50 Hz ± 0,2 Hz
- Vertragingstijd na herstel: ca. 60 seconden
Werkt de Q‑Relay ook bij eenfasige en tweefasige configuraties?
Ja, de Q‑Relay kan worden ingesteld voor 1‑fase, 2‑fase of 3‑fase, waarbij de neutraalverbinding behouden blijft.
Wat is de relatie tussen de Enphase Q‑Relay en de Enphase Envoy‑S?
De Envoy‑S is het communicatiestuurpunt dat real‑time meetgegevens verzamelt van de micro‑omvormers en de netcondities. Het Q‑Relay ontvangt via de Envoy‑S aanstuursignalen en voert de werkelijke schakelactie uit.
Waarom moet het Q‑Relay altijd fysiek dicht bij de Envoy‑S worden geplaatst?
Dit voorkomt signaalvertraging en zorgt voor een fysiek overzichtelijke aansluiting in de meterkast of elektrische verdeelruimte.
Waar moet een Q‑Relay 3‑fase fysiek worden geïnstalleerd?
Het Q‑Relay wordt op een 35 mm DIN‑rail gemonteerd binnen een IP20‑beschermingsklasse omkasting. Meestal gebeurt dit in de hoofdmeterkast.
Welke kabelaansluitingen zijn nodig?
De bovenste klemmen zijn voor de PV‑zijde (L1, L2, L3, N), de onderste voor de netzijde.
Hoe voorkom je installatie‑fouten?
Door op de fasemarkeringen te letten, het net vooraf spanningsvrij te maken, en draaiveld en polariteit te controleren.
Wat is de maximale capaciteit en belasting van de Q‑Relay 3‑fase?
De maximale belasting is 20 A per fase en ondersteuning tot 20 Enphase micro‑omvormers per Envoy.
Is de Q‑Relay schaalbaar als er meer micro‑omvormers zijn?
Ja, bij grotere installaties kunnen meerdere Q‑Relays parallel worden toegepast of kan een tweede Envoy‑S met eigen Q‑Relay worden geplaatst.
Welke veiligheidsnormen en certificaten gelden voor de Q‑Relay?
De Q‑Relay voldoet aan EN 61010‑1 categorie III, VDE V 0126‑1‑1 en de machinerichtlijn.
Welke interne beveiligingen zijn aanwezig?
Ingebouwde overspanningsdetectie, fase-onbalanscontrole en bescherming tegen DC‑injectie.
Hoe geeft de Enphase Q‑Relay storingsinformatie weer?
Met LED‑statusindicatoren op de behuizing:
- Groen = normale werking
- Knipperend oranje = wachttijd na herstel netcondities
- Rood = storing of fout in netcondities
Wat zijn veelvoorkomende installatieproblemen en hun oplossingen?
Veelvoorkomende problemen en oplossingen zijn in onderstaande tabel weergegeven.
Probleem | Oorzaak | Oplossing |
|---|---|---|
Q‑Relay schakelt niet in | Netcondities buiten toegestane waarden | Controleer spanning en frequentie |
LED blijft rood branden | Fout bekabeling of Envoy‑S offline | Controleer bedrading en netwerkverbinding |
Veelvuldig schakelen | Instabiel net of los contact | Controleer netkwaliteit en klemverbindingen |
Hoe onderhoud je een Enphase Q‑Relay?
Regelmatig visueel inspecteren op warmaansluiting, stofophoping en correcte bevestiging op de DIN‑rail.
Heeft de Q‑Relay zelf slijtageonderdelen?
Ja, de mechanische contactoren hebben een mechanische levensduur, doorgaans >100.000 schakelcycli.
Hoe lang is de garantie op een Q‑Relay 3‑fase?
5 jaar fabrieksgarantie door Enphase, geldig onder de voorwaarde van installatie door een erkend installateur.
Wat kost een Q‑Relay 3‑fase inclusief installatie?
Gemiddelde materiaalkost in 2025: €240 – €300
Gemiddelde installatiekosten: €100 – €200
Totaal: €340 – €500 afhankelijk van situatie en complexiteit.
De Enphase Q‑Relay 3‑fase is onmisbaar voor Enphase‑zonne‑energiesystemen die in Nederland conform de netcode moeten werken. Door de combinatie van automatische netbeveiliging, compatibiliteit met 1‑, 2‑ of 3‑fase netten, samenwerking met de Envoy‑S, en eenvoudige DIN‑rail installatie is het apparaat technisch én wettelijk de juiste keuze. Met een belastbaarheid van 20 A per fase, ondersteuning tot 20 micro‑omvormers, en ingebouwde veiligheid tegen DC‑injectie blijft het systeem veilig functioneren – zowel voor de gebruiker als voor het elektriciteitsnet.
Tip van Solar Garant: wij ontwerpen, leveren en installeren complete Enphase‑systemen inclusief Q‑Relay en kunnen de installatie uitvoeren conform de geldende veiligheidseisen. Zo weet u zeker dat uw zonnestroominstallatie veilig, betrouwbaar en volledig volgens voorschrift werkt.